ความนำ
ปัญหาการคิดวิเคราะห์และการเขียนยังคงอยู่คู่กับผู้เรียนและครู
ผู้เรียนลายมืออ่านไม่ได้ ไม่สวย เขียนไม่เป็นเรื่อง สื่อสารไม่เป็น
โดยรวมคือทักษะการเขียนและจดบันทึกที่จะติดตัวไป
ควรเริ่มปลูกฝังเมื่อใด
ระดับที่ควรได้รับการปลูกฝังอย่างจริงจัง
ควรเน้นตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ เพราะช่วงชั้นที่ ๑ (ป.๑-๓)
เน้นการอ่านออกเขียนได้ แต่ช่วงชั้นที่ ๒ (ป.๔-๖) เน้นการอ่านคล่องเขียนคล่อง
หากเป็นด้านการอ่านแล้วเน้นการอ่านเอาเรื่อง หาอรรถรสจากเรื่องราวต่าง ๆ แบบเรียนแต่เดิมจึงให้เรียนวรรณคดีที่มีเนื้อหาสละสลวย
มีบทกลอนที่ไพเราะ อาทิ พระอภัยมณี หรือสังข์ทองที่เคยเรียนชั้น ป.๔ แต่เดิม เด็กจึงเพลิดเพลินและสามารถท่องจำติดปาก
เด็กวัยนี้เป็นวัยที่ทีเริ่มแสวงหาความเป็นตัวตนในสิ่งที่ตนอยากเห็นอยากเป็น
คิดฝันเลียนแบบในสิ่งที่ตนชอบ ช่างจดช่างจำมาก
แม้บางครั้งได้ฟังเพียงครั้งเดียวก็จำได้ไม่ลืม และสามารถประยุกต์พัฒนาสู่ความเป็นนักคิด
นักเขียน นักเพลงและแม้แต่ผู้ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นปราชญ์ชาวบ้านเป็นพ่อครูแม่ครู
แม้มีคุณวุฒิเพียงชั้น ป.๔ ที่พบอยู่ทั่วไทยทุกวันนี้
ด้านการเขียน
จะพบว่าผู้เรียนรุ่นคุณปู่ย่าตายายมักพบว่าลายมือสวย
เป็นระเบียบมาก เพราะถูกฝึกด้วยการคัดลายมือตามครูแบบเต็มบรรทัดบ้าง
ครึ่งบรรทัดบ้าง และพัฒนาเป็นลายมือเขียนที่เป็นเอกลักษณ์ตนเอง ในบรรดาลายมือบุคคลสำคัญที่ผู้เขียนชอบมากคือลายมือของท่านพุทธทาสภิกขุ
เพราะอ่านง่าย เป็นระเบียบ มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่ปัญหาที่กำลังพบในวัยเรียนตั้งแต่ประถมจนถึงระดับอุดมปัจจุบันมีจำนวนไม่น้อยที่มีลายมืออยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุง
ไม่ว่าจะเป็นตัวอักษรและคำที่อ่านยาก อักษรวิบัติที่มีหัวโตๆ
ยังไม่รวมถึงการร้อยเรียงข้อเขียนที่ขาดความสละสลวย วกวน ตลอดจนการสะกดตามหลักภาษาและอธิบายสิ่งที่เป็นองค์ความรู้ในตัวตนไม่เป็น
จนถึงต้องมีการขยายการศึกษาภาคบังคับเพิ่มขึ้นจาก ๔ ปี เป็น ๖ และ ๑๒ ปี ที่คาดหวังว่าจะเป็นผู้รู้หนังสือในฐานะพลเมืองไทยและพลโลกที่มีการประเมิน PISA เป็นประจำของกลุ่มประเทศสมาชิก
ใครคือผู้ฝึกและส่งเสริมทักษะการเขียน
ครู คือ บุคคลสำคัญที่สุดในการฝึกและส่งเสริมทักษะนี้
เพราะเป็นผู้ที่เด็กมีความเคารพเชื่อมั่น เป็นแม่พิมพ์ ที่เด็กจะเอาเป็นแบบอย่าง
ดังนั้น ครูที่จึงควรเป็นผู้ที่มีลายมือที่สวยงาม
และที่สำคัญคือครูจะต้องเพิ่มภาระขึ้นอีกนิดเดียวในการส่งเสริมให้นักเรียนได้มีโอกาสในจดบันทึกและการเขียนตอบมากขึ้น
และเพิ่มประเด็นการประเมินรายมือไปอยู่ในกระบวนการประเมินผลงานด้วย
ใช้รูปแบบการส่งเสริมและประเมินอะไร
แม่แบบ (Matrix) หรืออาจเรียกว่า ข้อกำหนดค่า (Rubric) ที่จะประเมินผลงานเขียนของผู้เรียน
นอกจากรายการหลักคือสาระความรู้ ที่เกี่ยวกับ เนื้อหาสาระ (Content/Punctuation) การคิดวิเคราะห์ (Capitalization/Conceptualization) และการใช้ภาษาเพื่อการสื่อสาร (Grammar/Composition/Spelling) แล้ว ควรเพิ่มรายการที่เป็น ลายมือ (Writes Clearly) เข้าไปในรายการประเมินด้วย
โดยแจ้งเงื่อนไขและผลการประเมินให้ผู้เรียนได้ทราบเพื่อพัฒนาตนเองต่อไป
ส่วนครูก็ยังนำไปเป็นผลงานวิจัยชั้นเรียนได้ด้วย
ตัวอย่าง แบบรายการและระดับผลการประเมินรายบุคคล
โดยครูประยุกต์ใช้ตามความเหมาะสม
เกณฑ์ให้คะแนนการเขียนตอบ
(Score
Rubric)
ชื่อผู้เรียน.............................................วันที่
........./........../........
เรื่อง.................................................ผู้สอน
.................................
รายการ
|
เกณฑ์
– Criteria
|
|||
ดีเยี่ยม
Excellent
A คะแนน 4
|
ดี
Good
B คะแนน 3
|
พอใช้
Fair/Needs
Improvement
C คะแนน 2
|
ปรับปรุง
Unacceptable
D/F
คะแนน 1
|
|
เนื้อหาสาระ
(Content/Punctuation)
|
มีความรู้ความเข้าใจลุ่มลึกในเนื้อหาสาระดีมาก เสนอประเด็นและแยกแยะเนื้อหาได้ครบถ้วน
|
ได้ประเด็นส่วนใหญ่ เนื้อหาสาระดี การแยกแยะประเด็นดี
|
เสนอได้บางประเด็น เนื้อหาสาระพอเข้าใจได้ ขาดความต่อเนื่อง
การแยกแยะประเด็นต้องปรับปรุง
|
ประเด็นไม่ครบถ้วน ขาดสาระที่ควรเสนอ วกวน
ขาดความเข้าใจ ขาดการแยกแยะประเด็น ขาดทิศทาง
|
การคิดวิเคราะห์ Capitalization/Conceptualization
|
คิดวิเคราะห์เนื้อหาอย่างลุ่มลึก มีแนวคิดเฉพาะตน
สมเหตุสมผล’
|
คิดวิเคราะห์เนื้อหาดี เสนอแนวคิดได้ มีเหตุผล
|
มีแนวคิดและการคิดวิเคราะห์พอใช้ได้
|
ยากในการทำความเข้าใจวิธีคิด
การคิดวิเคราะห์น้อยมากต้องปรับปรุง
|
การใช้ภาษาเพื่อการสื่อสารGrammar/Composition//Spelling
|
การเลือกคำ ใช้ภาษาดีมาก สะกดถูกต้อง การเรียบเรียงมีความสละสลวยดีมาก
|
การใช้ภาษาดี สะกดถูกต้อง การเรียบเรียงเหมาะสมดี
|
การใช้ภาษาพอใช้ สะกดบางคำผิดพลาด
การเรียบเรียงได้เหมาะสม
|
การใช้ภาษาต้องปรับปรุง ผิดพลาด ขาดความสละสลวย
|
ลายมือ
Writes Clearly
|
ลายมือสวยมากเป็นแบบอย่างที่ดี เป็นระเบียบ
อ่านง่าย วรรคตอนดีมาก
|
ลายมือดี เป็นระเบียบ อ่านได้ดี วรรคตอนดี
|
ลายมือพออ่านได้ควรพัฒนา บางคำไม่ชัด
วรรคตอนพอใช้ได้
|
ลายมืออ่านยาก บางคำอ่านไม่ออก ขาดความตั้งใจ
ไม่เป็นระเบียบ ต้องปรับปรุง
|
คะแนน............
|
เสียดายปิดเทอมปลายพอดี เห็นตัวอย่างแล้ว อยากให้เปิดเทอมใหม่แล้วละสิ